Անշարժ գույքի շուկայում գների անկումը նախաճգնաժամային ազդակ է. Վիլեն Խաչատրյան

Տնտեսագետ Վիլեն Խաչատրյանն անշարժ գույքի շուկայում տեղի ունեցող զարգացումները դիտարկում է  որպես նախաճգնաժամային ազդակ: Tert.am-ի հետ զրույցում տնտեսագետը հաստատեց՝ Երևանում բազմաբնակարան շենքերի բնակարանների միջին գինը հասել  և դեռ ավելին՝ գերազանցել է 10 տարվա նվազագույն մակարդակը:  

«Անշարժ գույքի շուկան, ընդհանրապես, դիտարկվում է որպես ինդիկատոր, որը բնակչության և՛ սպառողական վիճակի, և՛ գնողունակության, և՛ ընդհանրապես ավելի լավ կամ վատ ապրելու ցուցիչներից մեկն է: Այդ տեսանկյունից` սա դիտարկվում է որպես նախաճգնաժամային ցուցանիշ, այսինքն՝ այս շուկայի ազդակները, որպես այդպիսին, նախաճգնաժամային ազդակներ են»,-ասաց նա:

Վիլեն Խաչատրյանն օրինակ  բերեց, որ անգամ հիփոթեքային ճգնաժամը ԱՄՆ–ում սկսվել էր հենց անշարժ գույքի շուկայի ոլորտից: 

Տնտեսագետը նկատեց, որ անշարժ գույքի շուկայում նման իրավիճակն իր հերթին կարող է հանգեցնել մի շարք խնդիրների: «Այսինքն՝ մեկ խնդիր է, որ հարվածը հասնում է այդ շուկային, մեկ այլ խնդիր է, թե այդ շուկան իր հետևից ինչ է բերում: Սա նշանակում է, որ կա վաճառքի բավականին մեծ առաջարկ, որը  գնողունակ պահանջարկով ապահովված չէ, այսինքն` մարդիկ չեն կարողանում անշարժ գույք  ձեռք բերել: Իսկ գնողունակությունն էլ կա՛մ սովորաբար լինում է ներքին գնողունակության հաշվին, կա՛մ դրսի: Իսկ դա որոշակի առումով նշանակում է` դրսից եկող բացասական ազդակներ՝ տրանսֆերտների պակաս, ներդրումների ակտիվության անկում, այսինքն՝ եթե ժամանակին դրսում միգրանտներ էին աշխատում, բայց այստեղ բնակարան էին ձեռք բերում, այդ պրոցեսները վերջին 10 տարում դանդաղել է»,-ասաց նա:

Դեռ ավելին՝ ըստ Վիլեն Խաչատրյանի՝ սա կարող է  լուրջ հարված հասցնել բանկային հատվածին:  «Որովհետև մենք գիտենք, որ անշարժ գույքը հիմնականում գրավադրվում է վարկերի համար, որպեսզի  բանկերը կարողանան վարկ տալ,  իսկ դա նշանակում է, որ բանկային համակարգում ևս ինչ-որ առումով խնդիրներ են զարգանում: Ես սա կարող եմ  կապել ավանդներ և վարկեր հարաբերակցության հետ: Ես նկատելի էի, որ գրեթե 2 ամիս է` ավելի շատ են դրվում ավանդներ, քան վերցրվում վարկեր: Այսինքն` սա ևս կարելի է  դիտարկել որպես վտանգավոր ցուցանիշ»,-ասաց նա:

Թե ինչպես է, որ հիփոթեքային վարկն այսօր ավելի ցածր տոկոսադրույքներով են տրամադրվում, ավելի լավ պայմաններով, բայց պահանջարկ այդպես էլ չկա, Վիլեն Խաչատրյանը նշեց, թե հիփոթեքը տալիս են, որովհետև վարկավորման ծավալների հետ կապված էլ սկսել են որոշակի խնդիրներ առաջանալ, սկսել են ավելի արտոնյալ պայմաններով վարկեր առաջարկել: «Դա նաև կարելի է կապել շինարարության ոլորտի ծավալների անկման հետ, այսինքն՝ շինարարության ոլորտի անկումը ևս դրա մասին է խոսում, չկա տուն առնող, դրա համար էլ շինարարություն  չի արվում»,-ասաց նա:

Ի վերջո, ըստ տնտեսագետի, նման պատկերը, բնականաբար, պայմանավորված է  արտագաղթի ցուցանիշով: «Օրինակ` 2000-ականներին ամենացածրն են եղել բնակարանային գները, և հենց այդ ժամանակահատվածում արտագաղթը ամենաբարձր ցուցանիշներն ուներ Հայաստանում, և անշարժ գույքի գներն էլ ամենացածրն էին»,-ասաց նա:

Տնտեսագետը մեկ այլ` առաջին հայացքից ոլորտին չառնչվող ցուցանիշ է ներկայացնում՝ Հայաստանում շահութահարկը անկում է ապրում: «Դուք կասեք` ինչ կապ ունի դա, բայց շահութահարկը  9 ամիսների ընթացքում 16 տոկոսով իջել է, իսկ դա նշանակում է, որ բիզնեսի ոլորտը ևս պասիվացել է։ Անշարժ գույքի շուկաները եթե ժամանակին ձեռք են բերել սեփականություն, հիմա նրանք, ովքեր ժամանակին պատրաստ էին գույքը վաճառել և սպասել, վաճառքի են հանել: Այսինքն` սա տնտեսության մեջ տեղի ունեցող լուրջ փոփոխությունների մասին է խոսում»,- եզրափակեց նա:

Աղբյուր՝ http://www.tert.am/am/news/2017/10/17/Vilen-KH/2513544#.WeZ39xbRHyE.facebook